BİLİM VE DEPREM

Yaşadığımız şehir birincil derecede tehlikeli deprem bölgesi olduğu, geçmişten bu yana birçok
defa yerle bir olduğu ve çok ciddi yıkımlar geçirdiğini bilmeyen kalmamıştır. Dünya’da özellkle
Japonya’da kurulan erken uyarı sistemleri çoğu insanın hayatını kurtarmaktadır. Peki! Şehrimizde?
Gelecek olan felaket (deprem) ile ilgili ne tür çalışmalar ne tür erken uyarı sistemleri mevcut?
Kurumlar, Belediyeler bununla ilgili ne tür bilgilendirme yapmaktadır? Yapıyor mu?
Japonya Meteoroloji Ajansı tarafından işletilen EEW sistemi, Ülke geneline dağılmış yaklaşık
1000 ve üzeri sismik istasyondan oluşan bir ağa dayanmaktadır. Bir depremin, merkez üssünden farklı
hızlarda yayılan farklı enerji türleri ürettiği gerçeğinden yararlanılır.
Sistemin çalışma şekli; Tahribatsız P dalgaları (birincil için dalga), bir zemin kırılmasından
saniyede yaklaşık 6 veya 7 km hızla yayılırken, hasarın çoğuna neden olan çok daha güçlü dalga S
(ikincil) dalgalar yalnızca yaklaşık 3 veya 4 km/s hızla hareket eder. Merkez üssünden ne kadar
uzaksanız, P ve S dalgalarının varışları arasındaki fark o kadar büyük olur ve güçlü sarsıntının size
ulaşması o kadar uzun sürer. Merkez üssüne en yakın sismik istasyon önce P dalgalarını alır ve
merkezi veri istasyonuna veri iletir, bu da daha sonra olası merkez üssünü ve büyüklüğü hızlı bir
şekilde tahmin eder. Birkaç saniye içinde veri merkezi ülke çapındaki konumlara bir uyarı verir.
Oluşan bir depremde sistemin çalışma sonuçları: 14:46’da başlayan deprem 31 saniye sonra
150 km uzaklıkta hissedilmeye başladı. Sistemin çalışması sonucunda insanlar ilk sarsıntıları
hissetmeden önce Cep Telefonu, TV, Radyo yoluyla uyarı yapıldı. Ve bu insanlara ilk sarsıntıyı
hissetmeden önce 10 ile 30 saniye arasında bir hazırlık süresi verdi.
Bu soruları tekrar sormak istiyorum. Şehrimizde deprem ile ilgili ciddiye alınan hangi
çalışmalar yapılmaktadır? Bu konuda insanlar nasıl aydınlatılıyor? Sokaklarda depremden korunma
hakkında bilgi içeren broşürler 3’er aylık periyotlarla dağıtılıyor mu? Yerel TV’lerde deprem anında
neler yapılması gerektiği ile ilgili reklamlar veriliyor mu? bu brifingler düzenli bir şekilde mi veriliyor?
Şehrimizin güzide Üniversitesinde görevli değerli Hocalarımız’dan erken uyarı sistemleri, depreme
dayanıklı daha sağlam binalar yapılması için çalışmalar yapılması isteniyor mu? Şehrimizin
Müteahhitlerine Hocalarımız tarafından brifingler verdiriliyor mu? Bu brifinglere bizzat ve düzenli
katılmayan Müteahhitlerin ruhsatlarına engelleme getiriliyor mu? Bu ve benzeri birçok soru sormak
istiyorum ve değerli halkımız tarafından bu konuların sorgulanmasını istiyorum.
Lütfen! Soralım, sorgulayalım daha iyisini isteyelim. Bu memleket bizlerin daha iyisini
yaşamak, daha iyisini istemek, çocuklarımıza geleceğimize yaşatmak hakkımız…
Ölüm anında ve ölümden belirli bir süre sonra hayatınızın film şeridi gibi geçeceğini
unutmayalım…
Ömür Berber & Kimya Mühendisi